Kelime Hikayeleri
Hikayeli Etimoloji Sözlüğü
21 Temmuz 2016 Perşembe
Şıra
Farsça’da
Şir kelimesi Süt anlamına geliyor, Şira
ise süte benzer demek. Şira günlük Farsça içinde “bitki sütü” olarak
kullanılmış ve Türkçe’ye bu şekilde geçmiş. Bu kelime Farsça’ya da Sanskritçe
Sütlü anlamına gelen ksira kelimesinden geçmiş.
Kahve
Türkçe’ye
de İngilizce’ye de Arapça’daki Kahwa
kelimesinden gelmiş. Kahwa; yüksek ihtimalle, Yemen’de en çok kahve bitkisi
üretilen Kaffa bölgesinden ismini
alıyor. Arapça’daki kayf (yani
keyif) kelimesiyle de ortaklık taşıdığı düşünülmekte ancak muhtemelen sadece
bir benzerlik.
Limonata
İtalyanca
limonla yapılan içecek anlamına gelen Limonada
kelimesinden geliyor. Limon kelimesiyse Arapça’daki Limün kelimesinden Lain
kökenli dillere geçmiş.
Salep
Orkide
çiçeğinden yapılan salep içeceği, Arapça orkideye verilen isim olan ta’lap kelimesinden geliyor. Aslında
orkide Arapça’da “kushyatu ta’lap”
yani “tilki taşağı” demek, Ancak zamanla kısalarak sadece ta’lap yani tilki denmeye
başlanmış.
Şerbet
Arapça’da
tek seferde içilen içecek anlamına gelen Şarbat
kelimesinden geliyor. Meşrubat kelimesi ise bunun çoğulu yani “İçecekler”
Soda
İngilizce’de sodyum karbonat’tan
yapılan bütün içeceklere kısaca Soda ismi verilmiş, aslında İngilizce’de
karbonlu (gazlı) içeceklere soda deniken, Türkiye’de maden suyuna Soda deniyor.
Su
Eski
Türkçe’den beri aynı anlamda kullanılıyor. Eski Türkçe’de sıvı kelimesinin
karşılığı da Suv imiş, yani “su gibi"
Süt
Eski
Türkçe’den geliyor. Süt; veya “Süz” damlamak, sızmak anlamına geliyor. Moğolca’da
da süt kelimesinin karşılığı Sün, Türkçe’den Moğolca’ya geçtiği düşünülüyor.
20 Temmuz 2016 Çarşamba
Mojito
Küba’nın yerel içkisi olan
Mojito; İspayolca yudumlamak, dudakları ıslatmak anlamına gelen “Mojer” ve
küçültme eki olan “to” ile birleşerek oluşmuş; yani “küçük yudum” denebilir.
Sake
Japonya’nın yerel içkisi
olan pirinç rakısına sake diyorsak da, aslında Japonya’da her türlü alkollü ve
fermente olmuş içkiye sake deniyor.
Şampanya
Aslında şampanya,
Fransa’nın Champagne bölgesinde
yetişen üzümlerden üretilen bir köpüklü şarap türü ve içki adını
yetiştirildiği bölgeden alıyor. Bölgenin adı ise, Latince düzlük, ova anlamına
gelen Campania kelimesinden geliyor.
Likör
Fransızca her tür alkollü
içkiyi ifade etmeye yarayan liqueur
kelimesinden geliyor. Bu kelime ise Latince sıvı anlamına gelen “liquor” kelimesinden gelmiş. Örneğin
Türkçe’de kullandığımız likit kelimesi de aynı kökten geliyor.
Uzo
Yunanistan’da anasonlu
rakıya benzer bir içecek olan ve Yunanca’da Ouzo denilen içki, bir teoriye göre; “Uso Massalia" yani
“Marsilya’dan” kelimesinin kısalmasıyla oluşmuş, çünkü rakılar, Marsilya’dan
Selanik’e gelen ipek böceği çuvallarıyla yapılyormuş.
Absent
Çek Cumhuriyeti’nin
geneleksel içkisi olan Absent’in adı aslında Absinth ve eskiden Artemisia Absinthium imiş ancak zamanla kısalmış.
Absinthium Latince’de ve Fransızca’da Pelin out veya bir diğer adıyla Vermut
demek.
Cin
Bize İngilizce’deki “gin” kelimesinden geçmiş olsa da, ardıç ağacından yapılan bu içki
aslında Flemenkçe ardıç anlamına gelen “genever”
kelimesinden geliyor.
Bira
Dilimize İngilizce’de aynı
anlama gelen beer kelimesinden
geçmiş. Beer ise, Eski İngilizce’de sert içki anlamına gelen beor veya Eski Flemekçe’deki bier kelimesinden. Bütün bu kelimeler
ise Latince’de içmek anlamına gelen “biber”
fiilinden geliyor.
Rakı
Arapça “damıtılmış içki”
anlamına gelen “araki” kelimesinden
geliyor. Alkol damıtma tekniğinin 11. Yüzyılda İspanya’daki Araplar tarafından
keşfedilidiği biliniyor.
Şarap
Arapça’da her türlü içeceğe
verilen şaraba kelimesinden geliyor. Örneğin şerbet de aynı kelimeden türemiş.
İngilizcesi olan Wine kelimesi de bir çok antik dilde üzüm anlamına gelen
“vine” kelimesinden geliyor.
1 Nisan 2015 Çarşamba
Balık Burcu
Balık
Burcu’nun Latince’deki karşılığı olan Pisces, “Balıklar” demek. Balık Burcu ayı
sırasında gökyüzünde kuyruğundan birbirine bağlı iki balığı andıran yıldız
kümesi sebebiyle bu isim verilmiş. Yunan
Mitolojisi’nde Tayfun canavarından kaçan Eros ve Afrodit’i boğulmaktan kurtaran
iki Suriyeli nehir balığı olan Ichthyes’i yansıtıyor.
Burçlar
Burçlar
Kova Burcu
Eski Türkçe’den birebir geliyor. Oymak, boşaltmak
anlamına gelen “kov/koğ” kelimesinden türemiş. Kof kelimesi de aynı kökten
geliyor.
Kova Burcu’nun Latince’deki karşılığı Aquarius’un kelime
anlamı su taşıyıcısı demek. Türkçe’ye Kova olarak çevirilse de aslında saki
olarak düşünebiliriz çünkü aslında bir eşyadan değil bir insandan bahsediliyor
ve Yunan Mitolojisinde Olimpos Dağı’na Zeus’un içkisini doldurmak için getirilmiş
olan yakışıklı Frigyalı Ganimedes’i temsil ettiği düşünülüyor.
Zeus ve Ganimedes |
Oğlak Burcu
Eski Türkçe’de keçi yavrusu anlamına gelen oğla kelimesinden
geliyor. Aslında oğla genel olarak yavru anlamına gliyor ve oğlan da aynı
kökten geliyor.
Oğlak Burcu’nun Latince’deki karşılığı Capricorn. Capricorn
aslında keçi boynuzu demek yani Türkçe’ye keçi olarak çevrilse daha doğru bir
çeviri olabilirmiş. Oğlak burcunun ayında gökyüzünde kuyruğu balık şeklinde
olan uzun boynuzlu bir keçi şeklinde kümelenmiş yıldız kümesi sebebiyle bu isim
verilmiş.
Mitolojide bu hayvan hem dağların hem denizlerin keçisi olan
bu hayvanın denizlerden dağlara çıktığı, dolayısıyla sulardan yükselerek
kuzeylere tırmanan güneşi yani Kış Ekinoksunu (21 Aralık) temsil ettiği rivayet
ediliyor.
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)